Seminarium akademickie „Międzynarodowe pozaszkolne kształcenie młodzieży“
 
Jak wspólne seminaria w polsko-niemieckim regionie przygranicznym wzbogacają wymianę między uczennicami i uczniami z obydwóch krajów? Jak można zaplanować takie spotkanie pod względem koncepcyjnym i dydaktycznym? Metodami i doświadczeniami transnarodowej pracy na rzecz transgranicznego kształcenia obywatelskiego zajmowało się 32 studentów z uniwersytetów w Hamburgu, Poznaniu i Toruniu w trakcie tygodniowego seminarium akademickiego Europejskiego Centrum Transnarodowej Partycypacji w Zamku Trebnitz od 15. do 22. listopada 2015 roku.

Studenci testowali na sobie różne aktywności z zakresu kształcenia interkulturowego i dynamiki grupy stosowane w trakcie spotkań uczniowskich, snując następnie refleksje na temat swoich doświadczeń z tego, co właśnie przeżyli, a potem opracowywali własne koncepcje dla przyszłych seminariów.

Na seminarium akademickie w Zamku Trebnitz zaproszono po raz pierwszy studentów, którzy w ramach swoich studiów chcieli uzyskać wgląd w pozaszkolne kształcenie obywatelskie. Uczestniczki i uczestnicy sami wcielili się w rolę uczniów i przeżywali autentyczne spotkanie transnarodowe. Spędzili oni tydzień w centrum edukacji i spotkań i sami dowiedzieli się, co to oznacza, że jest się częścią spotkania polsko-niemieckiego. Realizowano metody z zakresu dynamiki grupy, porozumienia interkulturowego i wymiany, a następnie badano pod kątem dydaktycznym warunki ramowe szkolnego, a przede wszystkim pozaszkolnego kształcenia obywatelskiego. Ponadto dyskutowano o różnych metodach badawczych, jak wywiady oraz ankiety naukowe, obserwacje etnograficzne czy też protokoły badawcze.

Poza opracowywaniem tych metod chodziło przede wszystkim o to, aby zastanowić się, w jakich ramach mogą one znaleźć zastosowanie przy badaniu transnarodowych spotkań młodzieży. Szczególnie ważnym tematem seminarium były aktualne kontrowersje w związku z sytuacją uchodźców i możliwym wkładem pozaszkolnego kształcenia obywatelskiego w nagłaśnianiu tej tematyki. Zarówno w Niemczech jak i w Polsce coraz głośniejsze stają się wezwania do zamykania granic, wyznaczenia limitów bądź też całkowitego wstrzymywania przyjmowania uchodźców. Studentki i studenci w dwunarodowych grupach roboczych mieli opracowywać możliwe projekty spotkań do realizacji w grupach transnarodowych, które mają uwrażliwiać na ten temat, redukować obawy i przyczyniać się do lepszej integracji uchodźców w społeczeństwach. Aby uzyskać lepszy wgląd w problemy uchodźców w Niemczech, uczestnicy wzięli udział w warsztatach w Berlinie, które pogłębiały zagadnienia związane z przyczynami ucieczek i prawem azylowym.

W plenarnej prezentacji końcowej w ostatni wieczór seminarium studenci przedstawili opracowane przez siebie koncepcje seminariów. We wszystkich grupach na pierwszym planie stał przede wszystkim charakter spotkania, nie tylko między uczniami niemieckimi i polskimi, lecz również z uciekinierami zamieszkującymi w regionie. Cechą wspólną wszystkich koncepcji było zajmowanie się indywidualnymi losami, wyzwaniami związanymi z ubieganiem się o azyl oraz przezwyciężaniem barier kulturowych i językowych. Kilka grup zaproponowało, aby uczennice i uczniowie dokumentowali swoje wyniki w postaci filmów lub blogów, w innych grupach w centrum uwagi pozostawało przygotowanie materiału dydaktycznego, inscenizacja scen teatralnych lub zaangażowanie obywatelskie. Wyniki końcowe zrobiły wrażenie nie tylko na profesorach i pracownikach naukowych z zaangażowanych uniwersytetów, lecz także na pracownikach Zamku Trebnitz.

Studenci w następnym etapie będą nadal rozwijać i konkretyzować zaproponowane przez siebie projekty. Wiosną 2016 roku uzyskają ponadto możliwość wypróbowania nabytych metod naukowych w badaniu spotkań młodzieżowych na Zamku Trebnitz i dokładniejszego zbadania poszczególnych aspektów pozaszkolnego kształcenia obywatelskiego. Studenci przedstawią wyniki praktycznych badań oraz dopracowanych koncepcji seminariów podczas konferencji końcowej, która odbędzie się od 27 do 29 maja 2016 roku w Trebnitz.
 
Soeren Riedmann